“Các dự án mà ASA Lighting Design Studios đã triển khai luôn khiến khách hàng mãn nhãn và hài lòng bởi thiết kế ánh sáng khác biệt và độc đáo… Nếu quý khách hàng đang tìm kiếm cơ hội đầu tư vào một dự án đẳng cấp – khác biệt – tiềm năng thì đây là một lựa chọn rất đáng để cân nhắc”.
Đó là lời giới thiệu trên trang web chính thức của Park Hyatt – Phu Quoc Residences về một công ty thiết kế ánh sáng của Việt Nam. TS.KTS Trần Văn Thành là một trong 2 người lãnh đạo của đơn vị thiết kế ánh sáng này.
Anh nhận bằng Tiến sĩ về ánh sáng và môi trường xây dựng của The Cass School of Art, Architecture and Design (London, Anh) và Thạc sĩ về chiếu sáng kiến trúc tại Đức. Anh được ví là người “nâng tầm” công việc tư vấn chiếu sáng tại Việt Nam lên tầm nghệ thuật với nhiều công trình được thế giới ghi nhận.
-Thiết kế ánh sáng là một lĩnh vực mới mẻ ở Việt Nam, anh đã bén duyên với nghề này như thế nào?
Tôi xuất thân học kiến trúc và có bằng kiến trúc sư chính quy, trong quá trình nghiên cứu và thực hành, tôi càng ngày càng thấm câu nói của KTS bậc thầy Le Corbusier: “Kiến trúc là trò chơi sắp đặt hình khối và không gian với ánh sáng”. Thế là tôi quyết định sang Châu Âu để học và thực hành sâu hơn về chiếu sáng, thời điểm đó cũng rất mới mẻ ở Châu Âu.
Khi tôi theo học ở Đức, ngành học về thiết kế ánh sáng cũng mới mở được 2 năm, và tôi là một trong những người Việt Nam đầu tiên học ở đây.
Càng dấn thân, tôi lại càng thấy đam mê. Thiết kế ánh sáng vừa cần những suy nghĩ logic, hiểu biết về khoa học; vừa có óc tưởng tượng và sự sáng tạo và cảm xúc của một bộ môn nghệ thuật thị giác diệu kỳ.
Ánh sáng không cầm nắm được, nhưng cảm nhận được bằng tâm hồn. Thiết kế ánh sáng cho các công trình đặc sắc cho tôi cơ hội trải nghiệm những thứ độc đáo, làm những thứ thú vị ở khắp nơi… Càng làm nhiều tôi càng nhận ra ánh sáng không chỉ là “trò chơi sắp đặt hình khối”, mà còn mang cả những triết lý và thế giới quan của con người về văn hóa, xã hội, và tôn giáo.
Nhà thiết kế ánh sáng cũng giống như “mood maker” – người tạo ra cảm xúc. Tôi thiết kế ánh sáng cho dự án cũng như đang “trang điểm” cho khuôn mặt của chủ đầu tư vậy. Bởi thế, họ sẽ gặp trực tiếp tôi để hiểu tôi đang làm gì với bộ mặt của họ (cười).
Nếu làm những vị trí khác thì chưa chắc tôi đã có cơ hội gặp những người lãnh đạo có tầm nhìn, có khả năng tài chính và thẩm quyền như vậy.
– Với anh, thiết kế ánh sáng khác gì so với thiết kế kiến trúc?
“Without light, no architect” – không có ánh sáng thì kiến trúc không tồn tại, câu này do KTS lừng danh Louis Kahn nói. Kiến trúc chỉ xuất hiện, được cảm nhận khi có ánh sáng. Một công trình vĩ đại vẫn tồn tại dưới dạng vật chất, nhưng không có ánh sáng chúng ta không thể thấy vẻ đẹp của nó.
Kiến trúc là một bộ môn cảm nhận thông qua mắt nhìn, mà ánh sáng là phương tiện thể hiện. Ánh sáng trong kiến trúc như âm thanh trong âm nhạc. Tuy hai mà là một. Nếu không có ánh sáng thì một công trình kiến trúc sẽ không được cảm nhận, không tồn tại.
– Đang làm việc ở nước ngoài, vì sao anh lại quyết định về Việt Nam và thành lập ASA Lighting Design Studios khi ngành chiếu sáng trong nước vẫn còn “sơ khai”?
Trước năm 2010, tôi sống và làm việc ở London, Anh. Một người bạn đã đề nghị tôi làm thêm một vài việc thiết kế chiếu sáng cho dự án xây dựng Resort mang thương hiệu Marriott ở Việt Nam. Lúc đó tôi đang làm dự án J.W.Marriott ở Almaty thủ đô Kazakhstan, và một khách sạn Marriott khác ở Cairo – Ai Cập nên nắm rất rõ những yêu cầu khắt khe của thương hiệu này.
Tôi thường bay về Việt Nam vào tối thứ 6 để làm việc, rồi tối chủ nhật, tôi bay trở lại để 7h sáng thứ 2 có mặt ở London để đi làm. 2 nước chênh lệch 7 múi giờ, khí hậu khác nhau, bởi vậy, 1 số đồng nghiệp bên Anh thắc mắc, tại sao thứ 6 mới thấy tôi trắng trẻo, mà thứ 2 gặp lại đã thấy “đen thui vì rám nắng” (cười).
Thiết kế ánh sáng là nghề không có đúng, sai, điều quan trọng nhất là phù hợp. Mỗi công trình tôi đều tới tận nơi, gặp chủ đầu tư, những người trực tiếp đặt tâm huyết vào công trình để cảm được điều mong muốn của họ, biết họ đang cần gì để đưa ra phương án phù hợp với bối cảnh của công trình và đạt hiệu quả tốt nhất.
Nhưng chúng ta cũng phải tỉnh táo hiểu rằng ánh sáng không phải phép màu biến 1 công trình trở thành biểu tượng. Một công trình trở thành biểu tượng cần hội tụ nhiều yếu tố, mà sự phù hợp có lẽ là yếu tố quan trọng nhất.
Bình thường trong đời sống, một công trình đã có 12 tiếng ở dưới ánh sáng mặt trời rồi, còn 12 tiếng còn lại là tác động sáng nhân tạo. Nếu ánh sáng nhân tạo phù hợp và đẹp, công trình sẽ có thêm một nét đẹp riêng vào buổi tối. Người thiết kế ánh sáng cần sáng tạo để công trình có “gương mặt được trang điểm” phù hợp và hài hòa cả dưới ánh sáng tự nhiên và nhân tạo. Và ánh sáng kết hợp hài hòa với bối cảnh của công trình sẽ đẩy thiết kế lên 1 tầm cao mới.
– Là công ty tư vấn chiếu sáng Việt Nam đủ tiêu chuẩn nằm trong danh sách tư vấn chiếu sáng cho nhiều tập đoàn nghỉ dưỡng lớn nhất toàn cầu như IHG, Hyatt, Hilton…. Điều gì giúp ASA Lighting Design Studios khẳng định được vị thế của mình?
Tôi nghĩ có hai bí quyết, rất đơn giản nhưng cũng rất khó đạt được. Thứ nhất là tính chuyên nghiệp, cách làm việc mang tính toàn cầu, cái này thì tôi đã rất quen thuộc trong quá trình làm việc tại Châu Âu.
Thứ hai là tính độc đáo, cũng có nhiều công ty thiết kế chiếu sáng tốt trong khu vực Đông Nam Á tham gia vào công trình tại Việt Nam, để thuyết phục các khác hàng chọn bạn không phải người khác, bạn cần cho họ thấy sự khác biệt, và tôi nghĩ để có sự khác biệt độc đáo, trước hết bạn cần sự am hiểu và sau đó là thấu hiểu.
Hiện nay, công ty chúng tôi đang làm rất nhiều dự án ở nước ngoài, như chúng tôi đang làm gần 10 dự án ở Ấn Độ, một vài thứ rất “hay ho” như bảo tàng quốc gia ở Battambang Campuchia, một khách sạn ở Jeddah – Ả Rập Saudi, khu nghỉ dưỡng ở Krabi – Thái Lan, và đang chào giá cho một resort tận Zanzibar xa xôi ở Tanzania.
Dù các dự án này rất rất khác nhau, cả về thể loại, địa lý, cũng như chủ đầu tư, nhưng tôi thấy rằng 2 bí quyết ấy vẫn rất đúng và giúp chúng tôi thành công trong các dự án khắp nơi.
-Nói về con đường làm nghề “mood maker” của mình, anh nghĩ tới những yếu tố gì?
Từ đầu tiên là đam mê. Làm công việc gì cũng cần có đam mê. Để đam mê tạo ra được lợi nhuận, thì bạn phải nuôi nó đủ lớn, đẩy nó lên một level cao thực sự.
Thứ 2 là sự linh hoạt. Bạn cần sự linh hoạt để không bó tay trước thử thách nào, cái gì cũng có thể làm được. Linh hoạt cũng có thể hiểu là tính tự do và coi trọng những thứ mới mẻ. Dĩ nhiên chúng ta vẫn cần có những nguyên tắc cơ bản của nghề nghiệp cần tuân thủ.
Tuần trước tôi vừa từ chối một công trình khá lớn về mặt quy mô và phí thiết kế, vì tôi thấy có cảm giác bị bó buộc trong những nguyên tắc khiến tôi không thoải mái, dù trong tình hình kinh tế hiện nay đây là một công trình tốt cho tài chính công ty.
Thứ 3 là thấu hiểu. Nhà thiết kế phải hiểu chủ đầu tư muốn gì, hiểu người sử dụng muốn gì để đưa ra phương án “thật”. Bạn làm gì “thật” thì lúc nào cũng thành công.
– Vừa là nhà thiết kế, vừa là nhà sáng lập, người quản lý. Anh cân bằng thế nào giữa việc làm chuyên môn và quản lý công ty để đạt được các mục tiêu phát triển?
Tôi có người chống lưng! Đó chính là người đồng sáng lập – anh Khoa Nguyễn. Anh ấy rất tuyệt vời trong việc xử lý quản lý công ty để tôi được tập trung vào sự sáng tạo. Không có ai hoàn hảo về mọi mặt vì thế chúng ta đều cần đối tác để hỗ trợ ở các khía cạnh công việc không phải thế mạnh của mình.
Xúc cảm thì tốt cho công việc thiết kế nhưng không tốt trong quản trị. Ngược lại, một nhà thiết kế khó có thể sáng tạo hết mình với công việc khi xung quanh còn bộn bề các vấn đề giải quyết với chủ đầu tư, lo tiền để duy trì hoạt động doanh nghiệp.
-Theo anh, người làm nghề thiết kế ánh sáng có dễ giàu không?
Làm nghề gì cũng vậy, để sống được, “có ăn” không quá khó, nhưng được sống, tức là được sáng tạo trong hạnh phúc và thỏa mãn, lại là câu chuyện khác. Anh có được làm những thứ anh muốn hay không, có được cảm thấy được sống hay không, chuyện đó lại tùy vào mỗi người tự nhận định, chứ không có khuôn mẫu nào cho tất cả.
Công ty chúng tôi đã từng có lời đề nghị “mua lại” cổ phần công ty. Chúng tôi ngồi bàn thử với nhau xem nếu đồng ý bán bớt cổ phần cho nhà đầu tư tham gia, chúng tôi sẽ được gì và mất gì. Chúng tôi sẽ được rất nhiều tiền, nhưng chúng tôi mất sự tự do quyết định làm những thứ mình thích.
Với tôi, công việc thiết kế ánh sáng, nói nôm na là “dùng tiền của người khác đi xây dựng những thứ mà mình thích, mình đam mê”. Như vậy, tôi còn được trả thù lao bằng đam mê, hạnh phúc, và sự sung sướng khi làm việc rồi. Đó chính là thù lao giá trị nhất mà không ai nhìn thấy được.
Xin cảm ơn anh đã chia sẻ!
Nguồn ảnh: NVCC